Cuốn sách “Heal Your Knees: How to Prevent Knee Surgery and What to Do If You Need It” của Dr. Robert Klapper và Lynda Huey cung cấp cái nhìn chi tiết về các vấn đề thường gặp ở đầu gối, bao gồm viêm khớp, chấn thương dây chằng và thoái hóa sụn. Dưới đây là phân tích về các vấn đề này, nguyên nhân và triệu chứng, dựa trên nội dung chính của cuốn sách:

1. Viêm khớp đầu gối (Knee Arthritis)

• Mô tả: Viêm khớp là tình trạng viêm và tổn thương ở khớp, thường gặp nhất là viêm xương khớp (osteoarthritis), khi sụn khớp bị mòn dần theo thời gian.
• Nguyên nhân:
  • Tuổi tác: Sụn khớp tự nhiên thoái hóa khi chúng ta già đi.
  • Chấn thương lặp lại: Các hoạt động gây áp lực liên tục lên đầu gối (chạy bộ, nâng vật nặng) có thể làm mòn sụn.
  • Thừa cân: Trọng lượng cơ thể dư thừa gây áp lực lớn lên khớp đầu gối.
  • Yếu tố di truyền: Một số người có khuynh hướng di truyền dễ bị viêm khớp.
  • Tư thế hoặc chuyển động sai: Đi bộ hoặc vận động không đúng cách làm tăng áp lực lên khớp.
• Triệu chứng:
  • Đau âm ỉ hoặc đau nhói ở đầu gối, đặc biệt khi vận động hoặc đứng lâu.
  • Cứng khớp, đặc biệt vào buổi sáng hoặc sau khi ngồi lâu.
  • Sưng nhẹ hoặc cảm giác nóng ở vùng đầu gối.
  • Tiếng kêu “lạo xạo” (crepitus) khi di chuyển đầu gối.
  • Giảm khả năng vận động, khó uốn cong hoặc duỗi thẳng đầu gối.

2. Chấn thương dây chằng (Ligament Injuries)

• Mô tả: Đầu gối có bốn dây chằng chính (ACL, PCL, MCL, LCL), trong đó chấn thương dây chằng chéo trước (ACL) và dây chằng bên trong (MCL) là phổ biến nhất. Chấn thương có thể là rách, giãn hoặc đứt.
• Nguyên nhân:
  • Chấn thương thể thao: Các môn như bóng đá, bóng rổ, trượt tuyết thường gây xoắn hoặc va chạm mạnh vào đầu gối.
  • Tai nạn: Ngã hoặc va đập trực tiếp vào đầu gối.
  • Chuyển động đột ngột: Thay đổi hướng nhanh hoặc dừng đột ngột khi chạy.
  • Cơ bắp yếu: Cơ đùi (quadriceps) hoặc gân kheo (hamstrings) yếu làm giảm sự ổn định của đầu gối.
• Triệu chứng:
  • Đau cấp tính ngay sau chấn thương, thường kèm theo tiếng “rắc” khi dây chằng bị rách.
  • Sưng nhanh chóng trong vài giờ sau chấn thương.
  • Cảm giác đầu gối lỏng lẻo hoặc không ổn định khi đi bộ.
  • Khó chịu khi cố gắng chịu lực lên chân bị thương.
  • Giảm biên độ vận động, đặc biệt khi uốn cong đầu gối.

3. Thoái hóa sụn (Cartilage Degeneration)

• Mô tả: Sụn khớp (cartilage) là lớp mô trơn láng bao phủ đầu xương, giúp đầu gối di chuyển dễ dàng. Thoái hóa sụn thường liên quan đến mòn sụn hoặc rách sụn chêm (meniscus).
• Nguyên nhân:
  • Lão hóa: Sụn mất khả năng tự phục hồi theo tuổi tác.
  • Chấn thương: Va chạm hoặc xoắn đầu gối có thể làm rách sụn chêm.
  • Hoạt động lặp lại: Các động tác như squat hoặc chạy bộ trên bề mặt cứng gây áp lực lên sụn.
  • Tư thế sai lệch: Đầu gối lệch trục (knock-knees hoặc bowlegs) làm sụn mòn không đều.
  • Thiếu dinh dưỡng hoặc tuần hoàn: Sụn không có mạch máu, nên tổn thương khó lành nếu thiếu chất dinh dưỡng.
• Triệu chứng:
  • Đau khi chịu lực (đi bộ, leo cầu thang) hoặc khi xoay đầu gối.
  • Cảm giác “kẹt” hoặc khóa đầu gối, đặc biệt nếu sụn chêm bị rách.
  • Sưng nhẹ hoặc cảm giác căng ở đầu gối.
  • Tiếng kêu “lách tách” khi di chuyển.
  • Giảm linh hoạt, khó thực hiện các động tác như ngồi xổm.

Lưu ý từ cuốn sách:

• Phòng ngừa: Cuốn sách nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì sức mạnh cơ bắp (đặc biệt là cơ đùi và gân kheo) thông qua các bài tập như bơi lội, yoga hoặc tập dưới nước để giảm áp lực lên đầu gối. Tránh các hoạt động gây căng thẳng quá mức cho khớp.
• Điều trị không phẫu thuật: Tác giả khuyến khích các phương pháp như vật lý trị liệu, chườm lạnh, giảm cân và sử dụng nẹp để hỗ trợ đầu gối trước khi cân nhắc phẫu thuật.
• Tư duy tích cực: Dr. Klapper và Huey nhấn mạnh việc hiểu rõ tình trạng của mình và hợp tác với bác sĩ để tìm giải pháp phù hợp, thay vì vội vàng phẫu thuật.