Phân tích các chữ cái trong vitamin là gì?
Các chữ cái trong tên vitamin (như A, B, C, D, E, K) không đại diện cho một từ viết tắt cụ thể nào, mà chỉ là cách đặt tên theo thứ tự bảng chữ cái Latinh dựa trên lịch sử phát hiện chúng vào đầu thế kỷ 20. Từ “vitamin” xuất phát từ “vitamine” do nhà khoa học Casimir Funk đặt năm 1912 (kết hợp “vita” nghĩa là sự sống và “amine” vì ông nghĩ nó chứa nhóm amin, sau bỏ “e” vì không phải tất cả đều là amine).
Xem thêm: Cách nấu thịt bò với cơm
Phân tích các chữ cái trong vitamin là gì?
Lý do đặt tên theo chữ cái
Các nhà khoa học ban đầu phân loại các chất dinh dưỡng thiết yếu theo thứ tự phát hiện và tính chất (tan trong chất béo hay nước). Ý tưởng dùng chữ cái bắt nguồn từ Cornelia Kennedy (luận án thạc sĩ 1916), sau được phổ biến bởi Elmer McCollum và Jack Cecil Drummond.
Các vitamin chính và nguồn gốc tên
- Vitamin A — Phát hiện đầu tiên (khoảng 1913-1915), tan trong chất béo, giúp thị lực và miễn dịch.
- Vitamin B — Ban đầu là một chất tan trong nước (chữa bệnh beriberi), sau phát hiện là nhóm phức hợp (B1, B2, B3…, đến B12). Các chữ số phụ theo thứ tự phát hiện, nhiều B cũ bị loại bỏ hoặc tái phân loại.
- Vitamin C — Chữa bệnh scurvy (scorbutus), tên khoa học ascorbic acid.
- Vitamin D — Ban đầu gộp với A, sau tách riêng (chữa còi xương).
- Vitamin E — Phát hiện sau, giúp sinh sản và chống oxy hóa.
Không có F, G, H, I, J vì chúng bị tái phân loại (ví dụ: F là axit béo thiết yếu, G thành B2, H thành biotin – nay là B7).
- Vitamin K — Ngoại lệ duy nhất, từ “Koagulation” (tiếng Đức/Đan Mạch nghĩa là đông máu), do Henrik Dam phát hiện năm 1935.
Hiện có 13 vitamin thiết yếu cho con người: A, C, D, E, K và 8 loại B. Cách đặt tên này chỉ là quy ước lịch sử để dễ nhớ, sau thay bằng tên hóa học chính xác hơn (như retinol cho A). Nếu bạn muốn biết chi tiết về vai trò hoặc nguồn bổ sung của loại nào cụ thể, cứ hỏi nhé!
Nguồn gốc từ vitamin trong thực phẩm
Vitamin là các hợp chất hữu cơ thiết yếu mà cơ thể không tự tổng hợp đủ, chủ yếu lấy từ thực phẩm tự nhiên (nguồn động vật và thực vật). Dưới đây là nguồn gốc chính của các vitamin phổ biến từ thực phẩm:
- Vitamin A: Từ động vật (gan, trứng, sữa, cá) và thực vật (cà rốt, khoai lang, rau lá xanh, bí đỏ – dưới dạng beta-carotene).
- Vitamin B (nhóm phức hợp B1, B2, B3, B6, B12…): Thịt (lợn, bò, gà), cá, trứng, sữa, ngũ cốc nguyên hạt, đậu, chuối, rau lá xanh.
- Vitamin C: Cam, chanh, kiwi, ớt chuông, dâu tây, bông cải xanh, đu đủ.
- Vitamin D: Cá béo (cá hồi, cá ngừ), lòng đỏ trứng, nấm, gan, sữa tăng cường (cũng từ ánh nắng mặt trời).
- Vitamin E: Hạt (hạnh nhân, hướng dương), dầu oliu, rau bina, bơ, hạt giống.
- Vitamin K: Rau lá xanh (cải kale, rau bina, bông cải xanh), bắp cải.
Để hấp thu tốt nhất, hãy ăn đa dạng thực phẩm tươi, kết hợp nguồn động vật và thực vật. Nếu thiếu hụt nghiêm trọng, cần tham khảo bác sĩ trước khi bổ sung viên uống nhé!