Bệnh gút

Bệnh gout (hay còn gọi là gút, thống phong) là một dạng viêm khớp mạn tính phổ biến, gây đau đớn dữ dội do sự tích tụ tinh thể axit uric (dạng muối urat) trong khớp và mô xung quanh. Bệnh từng được gọi là “bệnh của nhà giàu” vì liên quan đến chế độ ăn thừa đạm và rượu bia, nhưng hiện nay đang trẻ hóa và gia tăng ở nhiều quốc gia, bao gồm Việt Nam.

Xem thêm: Người bị viêm gan B nên ăn gì?

Nguyên nhân chính

Bệnh xảy ra khi nồng độ axit uric trong máu tăng cao (tăng acid uric máu), dẫn đến hình thành tinh thể sắc nhọn lắng đọng ở khớp. Nguyên nhân bao gồm:

Tăng sản xuất axit uric (do di truyền, ăn nhiều thực phẩm giàu purin).
Giảm bài tiết qua thận (do bệnh thận, thuốc lợi tiểu, béo phì).
Yếu tố nguy cơ: Nam giới (cao gấp 3-5 lần nữ), tuổi >30, thừa cân, uống rượu bia thường xuyên, tiền sử gia đình, bệnh đồng mắc (tăng huyết áp, tiểu đường, mỡ máu cao).

Dưới đây là hình ảnh minh họa tinh thể axit uric (urat) – thủ phạm chính gây viêm khớp.

Triệu chứng điển hình

Cơn gout cấp: Đau đột ngột, dữ dội (thường ban đêm), sưng đỏ, nóng khớp – phổ biến nhất ở ngón chân cái, sau đó có thể lan sang mắt cá, đầu gối, khuỷu tay.
Cơn đau kéo dài 3-10 ngày, có thể tái phát nếu không kiểm soát.
Giai đoạn mạn tính: Xuất hiện nốt tophi (cục cứng dưới da), biến dạng khớp.

Tình hình ở Việt Nam và thế giới

Ở Việt Nam: Tỷ lệ tăng acid uric máu khoảng 34-35% ở người trưởng thành (cao hơn ở nam), tỷ lệ gout khoảng 3-5% (nam 9%, nữ 1-2%). Bệnh đang gia tăng do lối sống (bia rượu, ăn uống thừa đạm) và trẻ hóa (nhiều trường hợp dưới 30 tuổi).
Thế giới: Khoảng 3-4% người lớn mắc, cao hơn ở nam trung niên.

Biến chứng nguy hiểm

Nếu không điều trị: Sỏi thận (20-40% trường hợp), suy thận, tổn thương khớp vĩnh viễn, tăng nguy cơ tim mạch (nhồi máu cơ tim, đột quỵ cao gấp đôi).

Điều trị

Cơn cấp: Thuốc giảm đau viêm (Colchicine, NSAIDs như ibuprofen, corticosteroid). Nghỉ ngơi, chườm lạnh.
Dài hạn: Thuốc hạ acid uric (Allopurinol, Febuxostat) để duy trì dưới 360 µmol/L (hoặc thấp hơn nếu có tophi).
Kết hợp thay đổi lối sống (quan trọng nhất).

Phòng ngừa và chế độ ăn

Phòng ngừa hiệu quả bằng chế độ ăn uống và sinh hoạt:

Nên ăn: Rau củ, trái cây (đặc biệt cherry giúp giảm acid uric), ngũ cốc nguyên hạt, sữa ít béo, uống nhiều nước (2-3 lít/ngày).
Tránh/Kiêng: Thực phẩm giàu purin (nội tạng, hải sản, thịt đỏ), rượu bia (đặc biệt bia), đồ ngọt, đồ chiên xào.

Thêm: Giảm cân, tập thể dục đều đặn, khám định kỳ nếu có nguy cơ cao.

Bệnh gout không chữa khỏi hoàn toàn nhưng có thể kiểm soát tốt nếu phát hiện sớm và tuân thủ điều trị. Nếu bạn có triệu chứng (đau khớp đột ngột), hãy đến bác sĩ chuyên khoa Cơ xương khớp để xét nghiệm acid uric và chẩn đoán chính xác

Post Views: 26