Người bị viêm gan B nên gì?

Viêm gan B là bệnh do virus HBV gây ra, có thể cấp tính hoặc mạn tính, dẫn đến tổn thương gan, xơ gan hoặc ung thư gan nếu không kiểm soát tốt. Hiện nay chưa có thuốc chữa khỏi hoàn toàn, nhưng chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt lành mạnh giúp hỗ trợ chức năng gan, giảm tải cho gan, tăng cường miễn dịch và ngăn ngừa biến chứng. Các khuyến cáo dựa trên hướng dẫn từ các tổ chức y tế uy tín như WHO, CDC và các bệnh viện lớn tại Việt Nam (như MEDLATEC, Vinmec, Tam Anh Hospital).

Xem thêm: Tại sao lại là viêm ga A, B, C

1. Nguyên tắc chung về dinh dưỡng

• Ăn uống cân bằng, đầy đủ dưỡng chất (protein, carbohydrate, chất béo lành mạnh, vitamin, khoáng chất) nhưng không quá tải cho gan.
• Chia nhỏ bữa ăn (3-5 bữa/ngày) để dễ tiêu hóa, tránh bữa lớn.
• Ưu tiên chế biến hấp, luộc, tránh chiên xào, nướng.
• Uống nhiều nước (2-3 lít/ngày) để hỗ trợ thải độc.
• Duy trì cân nặng hợp lý, tránh béo phì vì có thể dẫn đến gan nhiễm mỡ.

2. Thực phẩm nên ăn

• Protein chất lượng cao (1-1,5g/kg cân nặng/ngày): Thịt nạc (gà, bò, heo nạc), cá, trứng (chủ yếu lòng trắng), sữa ít béo, đậu phụ, các loại đậu (đậu xanh, đậu đen, đậu nành). Protein giúp sửa chữa tế bào gan nhưng không thừa để tránh tăng ammonia.
• Rau củ và trái cây: Rau xanh (bông cải, cải bó xôi), trái cây tươi ít đường (táo, cam, bưởi, chuối). Giàu chất xơ, vitamin C, E giúp chống oxy hóa và giải độc gan.
• Ngũ cốc nguyên hạt: Gạo lứt, yến mạch, bánh mì nguyên cám – cung cấp năng lượng ổn định.
• Chất béo lành mạnh: Dầu ô liu, hạt óc chó, cá hồi (omega-3) để giảm viêm.
• Khác: Sữa và sản phẩm từ sữa ít béo để bổ sung năng lượng mà không làm gan làm việc quá sức.

Theo WHO và CDC, chế độ ăn giàu rau quả, protein nạc và ngũ cốc giúp cải thiện chức năng gan ở người viêm gan B mạn tính.

3. Thực phẩm cần kiêng hoặc hạn chế

• Rượu bia và chất kích thích: Tuyệt đối kiêng, vì alcohol làm tổn thương gan nặng thêm, tăng nguy cơ xơ gan và ung thư gan (khuyến cáo mạnh từ tất cả nguồn).
• Đồ ăn dầu mỡ, chiên xào: Gà rán, khoai tây chiên, đồ ăn nhanh – tăng gánh nặng chuyển hóa chất béo.
• Nội tạng động vật: Gan, tim, thận, lòng – chứa cholesterol cao và chất béo bão hòa.
• Thực phẩm nhiều đường và muối: Bánh kẹo, nước ngọt, đồ đóng hộp, thức ăn chế biến sẵn – gây quá tải gan và phù nề.
• Thực phẩm cay nóng, nhiều gia vị: Tiêu, ớt, đồ chua cay – kích thích niêm mạc và làm chậm phục hồi.
• Thực phẩm sống/tái: Hải sản sống, tiết canh – nguy cơ nhiễm khuẩn thêm.
• Thực phẩm nhiều sắt (nếu men gan cao): Thịt đỏ thừa, hạn chế để tránh virus tăng sinh.
• Caffeine cao: Cà phê đặc, trà đặc – hạn chế vì tăng áp lực lên gan.

Các nguồn từ bệnh viện Việt Nam (Tam Anh, MEDLATEC, Vinmec) và quốc tế (Hepatitis B Foundation, CDC) đều nhấn mạnh kiêng alcohol tuyệt đối và giảm chất béo xấu.

4. Chế độ sinh hoạt khuyến cáo

• Tập luyện: Thể dục nhẹ nhàng (đi bộ, yoga, bơi lội) 30 phút/ngày để tăng cường miễn dịch và kiểm soát cân nặng.
• Nghỉ ngơi: Ngủ đủ 7-8 giờ/ngày, tránh stress, giữ tâm lý thoải mái.
• Tránh độc tố: Không hút thuốc, tránh tiếp xúc hóa chất (sơn, thuốc trừ sâu), khói bụi.
• Theo dõi sức khỏe: Khám định kỳ, xét nghiệm men gan, siêu âm để phát hiện sớm biến chứng.
• Phòng lây lan: Sử dụng bao cao su, không chia sẻ đồ cá nhân (dao cạo, bàn chải).

WHO và CDC khuyến nghị lối sống lành mạnh: tránh alcohol/thuốc lá, ăn uống cân bằng, hoạt động thể chất để bảo vệ gan.

Lưu ý: Chế độ cụ thể cần tùy theo giai đoạn bệnh (cấp/mạn), men gan và biến chứng (như xơ gan thì hạn chế muối hơn). Hãy tham khảo bác sĩ chuyên gan mật để có kế hoạch cá nhân hóa, không tự ý bổ sung vitamin/thuốc thảo dược vì có thể hại gan.